ર્ડો. હેડગેવાર : "मै कहता हूँ, यह हिंदू राष्ट्र है"

આ શુક્રવારે રિલીઝ થતી ફિલ્મ: “ફેમિલીઝ” (“Families”) ફિલ્મ રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘની સ્થાપના શતાબ્દી (1925) પર ડૉ. કેશવ બલિરામ હેડગેવારજીને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ છે.

“ફેમિલીઝ” – ઇતિહાસની ભૂલાઈ ગયેલી ઘટનાઓ અને વિચારધારાની સત્યતાને ફરી જીવંત કરતી ફિલ્મ

ડૉ. કેશવ બલીરામ હેડગેવારના જીવન અને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS)ની સ્થાપના પર આધારિત ફિલ્મ “ફેમિલીઝ” એ એવા સમયે રિલીઝ થઈ રહી છે, જ્યારે ખોટી માહિતી અને ઇતિહાસના વાંકડિયા પ્રદર્શનોથી ભારતીય ઓળખ તથા સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો અંગે જનમાનસમાં અસ્પષ્ટતા સર્જાઈ છે.

વર્ષો સુધી, ખાસ કરીને કોંગ્રેસના રાજકાળ દરમિયાન, કેટલીક રાજકીય વિચારધારાઓએ ડૉ. હેડગેવાર જેવા રાષ્ટ્રવાદી નેતાઓના યોગદાનને અવગણ્યું અથવા તેને ગેરરીતે રજૂ કર્યું. પરિણામે ઘણા ભારતીયો RSSની રાષ્ટ્રનિર્માણમાં ભૂમિકા વિષે અધૂરી કે એકતરફી જાણકારી લઈને ઉછર્યા.

આ ફિલ્મ એવા ઘણા ભ્રમો દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. તે બતાવે છે કે RSS કોઈ “આલ્પસંખ્યક વિરોધી” સંસ્થા ન હતી, પરંતુ ભારતીય સમાજને – ખાસ કરીને હિંદુ સમાજને – વિદેશી શાસન અને વિચારો અંગેના વિખૂટાને સામે સંગઠિત અને સશક્ત બનાવવા માટેનો પ્રયોગ હતો.

અસ્લીયત એ છે કે RSS કોઈ પણ ધર્મ વિરુદ્ધ નથી. તેનું નિર્માણ મુસ્લિમો કે અન્ય સમાજના વિરોધમાં નહીં, પરંતુ સદીઓથી વિદેશી શાસનથી ખૂંદાઈ ગયેલી હિંદુ સંસ્કૃતિને જગાડવા, રક્ષવા અને સંગઠિત કરવા માટે થયું હતું. RSSનું હંમેશાથી ધ્યેય રહ્યું છે – રાષ્ટ્રની અખંડિતા, શિસ્ત, સેવા અને સાંસ્કૃતિક ગૌરવ.

જો ડૉ. હેડગેવારએ 1925માં RSSની સ્થાપના ન કરી હોત, તો કદાચ છેલ્લા એક સદીમાં ભારત તેની મૂળ ઓળખનેمز હારી બેઠું હોત. પરંપરાગત સંસ્થાઓના બળહિન થવાથી ઉભી થયેલી ખાલી જગ્યા પૈચીલા જગડાઓ અને પાશ્ચાત્યીકરણથી ભરાઈ ગઈ હોત.

આ ફિલ્મ “ફેમિલીઝ” તે દૃશ્યકોણ રજૂ કરે છે, જેને મુખ્ય ધારાના મીડિયા દ્વારા છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી દબાવવામાં આવ્યો છે. ફિલ્મ યાદ અપાવે છે કે પોતાની સંસ્કૃતિને પ્રેમ કરવો અને રાષ્ટ્રીય મૂલ્યોની રક્ષા કરવી એ ક્યાંય કોમવાદ નથી, પરંતુ સાચો ભારતમાં રહેલો રાષ્ટ્રવાદ છે.

ફિલ્મથી તે પણ સ્પષ્ટ થાય છે કે રાષ્ટ્રવાદ, એકતા અને ભારતીય પ્રાચીન પરંપરાઓ પ્રત્યેનો માન – કોઈ એક પરિવાર અથવા સમુદાય સુધી મર્યાદિત નથી – પરંતુ દરેક ભારતીયના જીવનમૂલ્યો બની શકે છે.

STORY BY: NIRAJ DESAI