ભારત માટે ગૌરવની વાત છે કે તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલા વર્લ્ડ ડિરેક્ટરી ઓફ મૉડર્ન મિલિટરી એરક્રાફ્ટ (WDMMA) ના રેન્કિંગ મુજબ હવે ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી શક્તિશાળી વાયુસેના તરીકે સ્થાન પામ્યું છે.
આ રેન્કિંગમાં
1️⃣ અમેરિકા (United States Air Force) – વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી અને ટેકનોલોજીકલી અદ્યતન વાયુસેના.
2️⃣ રશિયા (Russian Air Force) – વિશાળ ફાઇટર અને બોમ્બર ફલીટ ધરાવતી પરંપરાગત મહાશક્તિ.
3️⃣ ભારત (Indian Air Force) – સુ-30MKI, રાફેલ, તેજસ જેવા આધુનિક વિમાનો અને મજબૂત રક્ષા નીતિ સાથે.
4️⃣ ચીન (People’s Liberation Army Air Force) – તાજેતરમાં આધુનિકીકરણ છતાં ત્રીજા સ્થાને
5️⃣ જાપાન (Japan Air Self-Defense Force) – ટેકનોલોજી અને ચોકસાઈ માટે જાણીતી અગ્રણી વાયુસેના.
આ સિદ્ધિ ભારતની વધતી ટેકનોલોજીકલ શક્તિ, વ્યૂહાત્મક તૈયારી અને સ્વદેશી રક્ષણ ઉત્પાદનની દિશામાં થયેલા પ્રગતિનું પ્રતિબિંબ છે.
રેન્કિંગ આ પ્રમાણે છે…
‘વર્લ્ડ ડિરેક્ટરી ઓફ મોર્ડન મિલિટરી એરક્રાફ્ટ’ (WDMMA) અનુસાર, જે વૈશ્વિક વાયુસેનાનું રેન્કિંગ પ્રકાશિત કરતી સંસ્થા છે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પાસે 242.9 ના ટ્રુવલ રેટિંગ (TVR) સાથે સૌથી વધુ પ્રભાવશાળી વાયુસેના છે. TVR રેન્કિંગ ફક્ત કાફલામાં વિમાનોની સંખ્યા પર જ નહીં, પરંતુ હુમલો અને સંરક્ષણ ક્ષમતાઓ, લોજિસ્ટિકલ સપોર્ટ, આધુનિકીકરણ અને ઓપરેશનલ તાલીમ જેવા પરિબળોને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.
ભારતની વાયુસેનામાં હાલમાં 1,700થી વધુ વિમાનો છે, જેમાં ફ્રેન્ચ રાફેલ, રશિયન Su-30MKI, MiG-29, અને સ્વદેશી તેજસ જેટનો સમાવેશ થાય છે. જૂના MiG-21 વિમાનોને તાજેતરમાં નિવૃત્ત કર્યા બાદ વાયુસેના નવી ટેકનોલોજી તરફ આગળ વધી રહી છે.
આગામી દાયકામાં ભારત વાયુસેનામાં 600થી વધુ નવા લડાકુ વિમાનો ઉમેરવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે. તેમાં LCA-Mk1A, LCA-Mk2, AMCA, અને MRFA જેટનો સમાવેશ છે — જે ભારતીય રક્ષણ ઉદ્યોગને આત્મનિર્ભર બનાવશે.
સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહએ તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે ભારત પોતાના પાંચમી પેઢીના ફાઇટર જેટ્સના વિકાસ સાથે સાથે કેટલાક અદ્યતન વિમાનોની ખરીદી માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગ શોધી રહ્યું છે.
ભારતની વાયુસેનાની વિશેષતા તેની સંતુલિત રચનામાં છે — 31% ફાઇટર જેટ્સ, 29% હેલિકોપ્ટર, અને 21% ટ્રેનર વિમાનો સાથે એક સંપૂર્ણ સંતુલિત સંરચના ધરાવે છે. આ સાથે, વાયુસેના માત્ર લડાઈ જ નહીં પરંતુ માનવતાવાદી રાહત, કુદરતી આફતોમાં બચાવ કામગીરી અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના દરેક મોરચે અગ્રેસર છે.
તાજેતરના વર્ષોમાં ભારતીય વાયુસેનાએ તેની ક્ષમતાઓ વિશ્વને બતાવી છે — ઓપરેશન સિંદૂર અને અન્ય અભિયાનોએ સાબિત કર્યું કે ભારતની હવાઈ શક્તિ અદમ્ય છે. વાયુસેનાની ઝડપી પ્રતિસાદ ક્ષમતા અને ટેક્નોલોજીકલ ચપળતાએ દેશની રક્ષા વધુ મજબૂત બનાવી છે.
આ રેન્કિંગ માત્ર આંકડાકીય સિદ્ધિ નથી, પરંતુ એ દર્શાવે છે કે ભારત હવે વિશ્વના વ્યૂહાત્મક સમીકરણમાં એક અગત્યનું સ્થાન ધરાવે છે. ટેક્નોલોજી, તાલીમ અને આત્મનિર્ભરતા પર ભાર મૂકીને ભારતની વાયુસેના આવનારા સમયમાં વધુ શક્તિશાળી બનશે.
વિશ્વના શક્તિશાળી રાષ્ટ્રોમાં ભારતનું નામ હવે ગર્વથી ગુંજે છે —
“નભઃ સ્પૃશં દીપ્તમ્” – ગૌરવપૂર્વક આકાશને સ્પર્શો!
STORY BY: NIRAJ DESAI
