દોસ્તીના નવા યુગની શરૂઆત

India-US Relations

India-US Relations: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી મંગળવારે અમેરિકા જવા રવાના થઈ ગયા છે. 2014થી અત્યાર સુધી તેઓ છ વખત વડાપ્રધાન તરીકે અમેરિકા ગયા છે, પરંતુ આ મુલાકાતને તેમની અગાઉની તમામ મુલાકાતો કરતા વધુ મહત્વ આપવામાં આવી રહ્યું છે, તેથી તેની પાછળ નક્કર કારણો છે. સૌથી પહેલા તો આ પહેલીવાર છે જ્યારે તેઓ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેનના આમંત્રણ પર ત્યાં જઈ રહ્યા છે. તેમની મુલાકાતને રાજ્યની મુલાકાતનો દરજ્જો મળ્યો છે. સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં તેમના પહેલા માત્ર બે જ નેતાઓ એવા હતા જેઓ અમેરિકાની સરકારી મુલાકાતે ગયા હતા. સૌપ્રથમ 1963માં તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન દ્વારા અને 2009માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહ દ્વારા. સ્વાભાવિક છે કે અમેરિકાએ આજના વાતાવરણમાં વડાપ્રધાન મોદીની મુલાકાતને આટલું મહત્વ આપવાનું નક્કી કર્યું હોય તો તે કારણ વગરનું નથી. આવા રાજદ્વારી પગલાઓનું કાળજીપૂર્વક આયોજન કરવામાં આવે છે. આ સંદર્ભમાં, તેમાં કોઈ શંકા નથી કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધો નવી ઊંચાઈઓને સ્પર્શવાના માર્ગ પર છે. તેમાં પહેલાની જેમ શ્રદ્ધાનું સંકટ નથી. આ મુલાકાત દરમિયાન બંને પક્ષો દ્વારા જે સમજૂતીઓ પર સહમતિ થઈ છે અને જેની ઔપચારિકતાઓ પર હસ્તાક્ષર થવાના છે તે બંને દેશો માટે ફાયદાકારક છે એટલું જ નહીં, દ્વિપક્ષીય સંબંધોના નવા તબક્કાની શરૂઆત પણ થશે. ખાસ કરીને ભારતમાં GE 414 ફાઈટર જેટ એન્જિન બનાવવાનો કરાર અને અમેરિકન ડ્રોન ખરીદવાનો કરાર.

India-US Relations: આ સોદાઓ બંને દેશો વચ્ચેના સંરક્ષણ સંબંધોને મજબૂત પાયો આપશે અને યુએસમાં એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે આ શસ્ત્રોના સંદર્ભમાં રશિયા પર ભારતની નિર્ભરતા ઘટાડવામાં પણ મદદ કરશે. યુક્રેન યુદ્ધમાં ભારતની સ્વતંત્ર ભૂમિકા અમેરિકાને શરૂઆતથી જ પરેશાન કરી રહી છે. તે ભારતને ખુલ્લેઆમ રશિયાની નિંદા કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. સારી વાત એ છે કે બંને દેશો એકબીજાની સ્વતંત્રતાનું સન્માન કરીને પરસ્પર સહયોગ વધારવાના માર્ગ પર છે. એટલા માટે ભવિષ્યમાં પણ તેમાં કોઈ અડચણ આવવાની શક્યતા નથી. બીજું પાસું ચીનનું છે, જેની વધતી આક્રમકતાએ બંને દેશોમાં ચિંતા વધારી છે. Quad થી I2U2 સુધી, ભારત અને અમેરિકા તમામ મંચો પર પરસ્પર સંકલન જાળવીને આ સામાન્ય પડકારનો સામનો કરી રહ્યા છે. આ સમીકરણ એ વિચારને પણ બળ આપી રહ્યું છે કે જો ભારત અને અમેરિકા એકબીજાને સહકાર આપે તો ઘણા કિસ્સાઓમાં ચીનથી સપ્લાય પરની નિર્ભરતા ઓછી થઈ શકે છે. ખાસ કરીને કોરોના પછીની મહામારીમાં લોકતાંત્રિક અને ઉદાર મૂલ્યો સાથે જીવતા દેશોમાં આ જરૂરિયાત તીવ્રપણે અનુભવાઈ રહી છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે વર્તમાન આંતરરાષ્ટ્રીય પરિસ્થિતિમાં વડાપ્રધાન મોદીની આ મુલાકાત માત્ર દ્વિપક્ષીય બાબતોમાં સહકાર વધારશે એટલું જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ માટે સકારાત્મક સંદેશ સાબિત થશે.